Нұрбанк жыл соңына дейін мемлекеттік көмектің бір бөлігін қайтаруға ниетті

«Нұрбанк» мемлекеттік көмекті біртіндеп және мерзімінен бұрын қайтаруды жоспарлап отыр. Kapital.kz іскерлік ақпарат орталығының тілшісіне берген сұхбатында банк басшысы Гүлнар Мұсатаева Kaspi QR жүйесін енгізу, ипотекалық бағдарламалармен байланысты жағдай және тұрғын үй құрылыс жинақ жүйесі туралы айтты.

Мемлекеттік көмекті қайтару туралы

«Бұған дейін біз субординацияланған облигациялар арқылы 46,8 млрд теңге көлемінде мемлекеттік көмек тартқан едік. Әзірге бір де бір транш төленген жоқ. 2025 жылдың соңына дейін мемлекеттік көмектің алғашқы траншын қайтарамыз деп болжап отырмыз. Транш көлемін нақты айта алмаймын – ол банктің табысына байланысты болады. Жалпы алғанда, мемлекеттік көмекті мерзімінен бұрын өтеуді жоспарлап отырмыз. Бұл ұзақ мерзімді кезеңде жүзеге асады, яғни мемлекеттік қаражат бір реттік төлеммен емес, біртіндеп қайтарылады», – деді ол Kapital.kz тілшісіне берген сұхбатында.

Айта кетейік, «Нұрбанк» 2020 жылы қаржы реттеушісі жүргізген AQR тексерісінен кейін Қаржылық тұрақтылықты арттыру бағдарламасына қатысушы болды. Сол жылдың сәуір айында банк 46,8 млрд теңге сомасына субординацияланған облигациялар орналастырған. Олардың өтеу мерзімі – 15 жыл.

Арнайы жарналар туралы

Гүлнар Мұсатаева жүйе құраушы банк банкротқа ұшыраған жағдайда өзге банктерден арнайы жарналар алу туралы норманы да түсіндірді. Мұндай жарналар Қаржы министрлігінің арнайы шотына аударылмақ. Банктер бұл жарналарды тұрақты түрде емес, мемлекет проблемалық банктің капиталынан шыққан кезде шығын шексе ғана төлейді.

«Жүйе құраушы емес банктер жүйе құраушы банк күйресе, өз міндеттемелерінің 0,2%-ын аударады. Біздің банк үшін бұл шығынға жатады. Сонымен қатар жаңа Салық кодексіндегі өзгерістерге сәйкес, банктер көптеген операциялар бойынша 16% көлемінде қосылған құн салығын төлейді. Қаржы мамандарымыздың есебінше, бұл біздің бюджетіміз үшін айтарлықтай ауыр салмақ. Сондай-ақ, банктер үшін ең төменгі резервтік талаптарды көтеру жоспарланып отыр», – деді ол.

Ипотека және тұрғын үй құрылыс жинақ жүйесі туралы

Базалық мөлшерлеме 18%-ға көтерілгеннен кейін бірқатар банк ипотека беруді тоқтатты. Бұған 2025 жылғы 9 маусымнан бастап реттеушінің ипотекалық несиелер бойынша ЖТСМ-ді 25%-дан 20%-ға дейін төмендету туралы шешімі де әсер етті. Кейін бұл норманың енгізілуі тоқтатылған еді.

«Шынымен де, базалық мөлшерлеме өскеннен кейін ипотека тиімсіз болып қалды. Оның үстіне мұндай несиелер бойынша пайыздық мөлшерлеме төмендетілді. Сол себепті біз де ипотека беруді уақытша тоқтаттық. Бұрын қазақстандық банктер 25% мөлшерлемемен ипотека беріп келді, ал базалық мөлшерлеме 16,5% болғанда, маржа жоғары еді. Қазір біз корпоративтік банк ретінде негізінен шағын және орта бизнес секторын дамытуға бағытталғанбыз. Ал шағын және орта бизнеспен салыстырғанда бөлшек сегменттің маржасы төмен», – деді Гүлнар Мұсатаева.

Оның айтуынша, банк әзірше ипотека беруді қайта жандандыруды жоспарламайды.

«Қазір ірі құрылыс компанияларымен серіктестік орнатуды қарастырып жатырмыз. Бұл бағытта банктің маржасы қолайлы», – деп атап өтті ол.

Kapital.kz тілшісімен сұхбатта ол сондай-ақ «Нұрбанк» тұрғын үй құрылыс жинақ жүйесіне қатысуға мүдделі ме деген сұраққа жауап берді:

«Қазіргі уақытта бұл жүйеге қатысу біздің банк үшін тиімсіз. Бұл қымбат қорландырумен байланысты. Біз негізінен қазақстандық нарықтан қаржы тартамыз, сондай-ақ шетелдік қорлармен келіссөздер жүргізіп жатырмыз. Бірақ олардың қаражаты, әдетте, доллармен беріледі», – деді Гүлнар Мұсатаева.

Жаңа миноритарлық акционер туралы

2025 жылдың шілдесінде Эльдар Сәрсеновтің «JP FINANCE GROUP» ЖШС арқылы «Нұрбанктегі» үлесі 86,42%-дан 76,6%-ға дейін төмендеді. Акционерлер құрамына Марко Блануша қосылып, ол банктегі үлестің 9,82%-ына иеленді.

«Банктің миноритарлық үлесін Марко Бланушаға сату туралы шешімді негізгі акционер – Елдар Сарсенов қабылдады. Бұған дейін Марко Блануша біздің банкпен байланысы болмаған. Мәміле сомасы коммерциялық құпия болып табылады», – деді ол.

Бірыңғай QR-ға қосылу туралы

2025 жылдың қыркүйегінің соңында Ұлттық банк банктер арасындағы QR-төлемдер сервисін іске қосты. Енді кез келген банктің мобильді қосымшасы арқылы тауар мен қызмет ақысын төлеуге болады. Қазір бұл жүйеге Банк ЦентрКредит, Home Credit Bank және Freedom Bank қосылған.

«Біз Kaspi QR жүйесін енгізіп жатырмыз – оны 2025 жылдың қараша айының соңында, ары кетсе желтоқсанда іске қосамыз. Интеграция дайын, QR тестілеу жүріп жатыр. Кейбір техникалық сәйкессіздіктер бар, бірақ олар жойылады деп ойлаймыз. Өз QR жүйемізді де әзірлеп жатырмыз, бірақ әзірше бірыңғай алгоритм анықталған жоқ», – деді банкир.

Оның айтуынша, Kaspi QR банкіне «тегін» берілген.

Банкті сатылу ықтималдағы туралы

2025 жылдың қазан айының басында венгриялық OTP Bank Қазақстан нарығына шығу жөнінде келіссөздер жүргізіп жатқаны хабарланған еді. Кейін Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің төрайымы Мәдина Әбілқасымова венгриялық банк Қазақстанда ірі қаржы институтын сатып алуды қарастырып жатқанын айтты.

«Біз OTP Bank-пен банкті сату туралы келіссөздер жүргізіп жатқан жоқпыз. Сондай-ақ бізді сатып алғысы келетін қазақстандық банк бар деген ақпарат менде жоқ. Өз тарапымыздан басқа банкті сатып алу жоспарымыз да жоқ», – деді «Нұрбанк» басшысы.

Айта кетейік, бұған дейін «Нұрбанк» Елдар Сарсеновтің әкесі – Рашит Сарсеновке тиесілі болған. Ол 2016 жылдың сәуірінде «JP Finance Group» арқылы банктің иесі атанды. «Нұрбанк» 1992 жылы Атырауда құрылған. Бас кеңсесі 2002 жылы Алматыға көшірілген.