Freedom Broker

Реклама

  1. Главная
  2. Бизнес
  3. Жаңа Khan Tengri Innovation Hub туралы не білеміз

Жаңа Khan Tengri Innovation Hub туралы не білеміз

Хабтың негізін қалаушы Ләззат Боранқұлова Қытайдың венчурлық нарығында қандай стартап түрлері сұранысқа ие екенін және ҚХР нарығына шығар алдында компанияларға нені білу қажет екенін айтып берді

Автор:
Фото: Khan Tengri Innovation Hub
Фото: Khan Tengri Innovation Hub

2025 жылғы 26 шілдеде «азиялық Кремний алқабы» ретінде белгілі Zhangjiang (Шанхай) ғылыми-технологиялық паркінде Khan Tengri Innovation Hub ашылды. Бұл – Орталық Еуразия елдерінің технологиялық әлеуетін Қытай экожүйесімен біріктіруге арналған алғашқы мамандандырылған платформа. Хаб құру бастамашысы ретінде қазақстандық Growth Vision Pro компаниясы жобаны Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі, Өзбекстан Республикасының Цифрлық даму министрлігі, сондай-ақ өңірдегі Astana Hub және IT Park Uzbekistan озық технопарктерінің қолдауымен жүзеге асырды.

Хабтың құрылу идеясы қалай пайда болды? Қытай венчурлық нарығында қандай стартап түрлеріне сұраныс жоғары? Қытай нарығына кірер кезде біздің стартаптар ҚХР-да жұмыс істеудің қандай ерекшеліктерін түсініп, ескеруі тиіс? Хаб өз мақсаттарына жету үшін алдағы кезеңде қандай іс-шаралар жоспарлаған? Хабтың XNode қытайлық акселераторымен бірлесіп әзірленген бес бағдарламасына өңірлік стартаптардың қатысу шарттары қандай? Осы және басқа да сұрақтарға Kapital.kz іскерлік ақпарат орталығының тілшісімен сұхбат барысында Khan Tengri Innovation Hub-тың негізін қалаған Ләззат Боранқұлова жауап берген еді.

Ләззат, Khan Tengri Innovation Hub хабының құрылу идеясы жайлы айтып берсеңіз. Оның бастамашысы өзіңіздің Growth Vision Pro компанияңыз екені белгілі. Идея туындағаннан бастап хаб ашылғанға дейін қанша уақыт өтті?

– Бұл идея бізге қалай келгенін айтпас бұрын, алдымен Парсы шығанағы нарығына, яғни GCC (Gulf Cooperation Council) аймағына біршама жұмыс істегенімізді атап өткен жөн. 2024 жылдың басынан бастап осы нарықты белсенді түрде зерттедік: жарты жыл бойы Парсы шығанағының барлық негізгі ойыншыларымен тығыз жұмыс істедік. Алайда аздап қиындықтарға тап болдық: ол нарықтың өзіндік ерекшелігі болды, яғни инвесторлар мен әлемнің түкпір-түкпірінен капитал іздеп келетін компаниялардың толассыз назарына «ерке» нарық деуге болады.

Біз өзіміздің ортаазиялық стартаптарымызды сол өңірде ілгерілетіп жүргенде түсінгеніміз, барлық шешім баяу қабылданып, тіпті алдын ала әріптестік қатынастарды орнату үшін де айрықша көңіл бөліп, көп ресурс пен уақыт шығындап отыру қажет екенін түсіндік. Соның нәтижесінде, жыл ортасында белгілі бір нәтижелерге қол жеткізгенімізбен, бастапқыда біз күткендегідей болмады.

Сондықтан бұл жағдайды жақсартуды, стартаптарды тиімдірек қолдау жайында ойлана бастадық. Соған сәйкес басқа да болашағы зор аймақтарды іздеуге кірістік. Ал 2024 жылдың ортасында қалған өзге нарықты инновациялар мен технологиялар трансфері тұрғысынан қайта талдап көру туралы шешім қабылдадық. Сөйтіп нарық қатысушыларына қандай пайда әкеле аламыз және халықаралық деңгейде кеңею үшін оларға қазір не жетіспейді деген сұрақты қайта қоя отырып, Growth Vision Pro ретінде өз компанияларымыздың елден тыс шығуына қалай көмектесу керек деген мәселелерді нақтыладық.

Бірде экожүйенің бір ойыншысымен болған әңгіме барысында «Неге азиялық нарыққа тереңірек үңілмеске?» деген қызықты теория естідік. Мысалы, бізге Сингапур, Оңтүстік-Шығыс Азия өте жақсы таныс-ақ, бірақ Қытайға мүлдем көңіл бөлмеген екенбіз. Бәлкім, Қытайға қатысты қандай да бір қалыптасқан қасаң түсініктер болды ма екен, әлде сол кезде біршама жабық көрінген нарыққа ешкім тереңдеп баруға батылдық танытпаған болар.

Өткен жылдың ортасында талдау жұмыстарын бастадық. Инновациялар қалай дамып жатыр, соңғы онжылдықта не істелді деген мақсатта венчурлық нарықтың барлық құрамдас бөлігін сараптап көрдік. Ал жасанды интеллектінің дамуы мен патенттерге қатысты халықаралық көрсеткіштерді көргенде, инновациялық даму жағынан Қытайдың АҚШ-тан кейінгі екінші орында тұрғанын біліп, қатты таңғалдық әрі разы болдық.

Қытайға қатысты бүкіл статистиканы қарап шыққан соң, өте тартымды нарық екенін түсіндік. Қағаздағы талдау оның келешегі зор екенін көрсетті: бұл – ЖІӨ көлемі 18 трлн доллар болатын, АҚШ-тан кейінгі әлемнің екінші экономикасы. Халықаралық жасанды интеллект (ЖИ) индексі бойынша да Қытай АҚШ-тан кейінгі екінші орында тұр. 2022 жылға дейін ЖИ патенттерінің саны бойынша Қытай әлемдік нарықтың 61%-ын иеленсе, Америка 20%-ын ғана иеленген. Тіпті жасанды интеллект саласындағы юникорндар (1 млрд доллардан жоғары бағаланған «единорог» компаниялар – ред.) саны жағынан да, ЖИ-ге енгізуге арналған тілдік үлгілер бойынша да қытай нарығы америкалық нарықпен тең дәрежеде бәсекелесіп келеді.

Сол кезде біз инновациялар тұрғысынан Қытай туралы аз білетінімізді түсіндік. ҚХР – Қазақстанның ең ірі сауда серіктесі, екіжақты сауда айналымы шамамен 40 млрд долларды құрайды. Алайда бұл сауданың бәрі дәстүрлі бизнеспен – энергетикамен, инфрақұрылыммен байланысты. Жалпы айтқанда, көбінесе елдер арасындағы сауда-саттық, ал бірақ инновация бойынша байланыстарымыз болмаған. Осылайша оның нағыз бізге қажетті нарық екенін ұқтық. Өткен жылдың қыркүйегінде алғашқы меморандумға қол қойып, серіктестерімізбен бірлесе отырып Қытайда орталық-азиялық және орталық-еуразиялық инновациялық хаб құру бағыты бойынша нарықты зерттеуді бастадық. Яғни, ҚХР-ды белсенді түрде талдау кезеңі 2024 жылдың маусым–шілде айларында басталды, қазір осы идеяның туындаған кезінен хабтың ашылғанына дейін тура бір жыл өтті.

 – Біздің стартаптарымыз Қытай нарығына шыққанда түсініп, ескеруі тиіс ҚХР-да жұмыс істеу ерекшеліктері қандай?

– Ең алдымен, қытайлық нарық – аса бәсекеге толы нарық екенін білеміз. Біз Қытай нарығына кіретін халықаралық компанияларға осы бәсекеге қабілеттіліктің қандай құрамы айрықша «қысым» жасайтынын талдағанымызда, бірінші фактор баға болып шықты. Яғни, нарықта ұсыныстардың өте көп болуына байланысты, компаниялар демпинг жасап, нарықты жаулап алу үшін төмен бағалар ұсынуға мүмкіндік алады. Компанияларымыз, тіпті өнімі өте сапалы болса да, баға арқылы-ақ «қысым» жасап жіберетін қытайлық бәсекелестердің пайда болуы мүмкін екеніне дайын болуы тиіс. Ал баға дегеніңіз, әсіресе, азиялық нарық үшін, оның ішінде қытайлық нарық үшін өте маңызды фактор саналады.

Екінші фактор – шешім қабылдау жылдамдығы. Меніңше, Қытайға баратын біздің стартаптарымыз Қазақстанда, Өзбекстанда немесе басқа де елде отырып, Қытайдағы бизнесін қашықтан басқарудың өте қиын болатынын түсінуі тиіс. Өйткені ол жақта нарықтың өте жылдам, қарқынды дамитыны соншалықты, егер Қытайдың өзінде отырмасаң, оның ерекшелігін біле алмасаң, ең маңызды сәтті уыстан шығарып алуың мүмкін. Сондай-ақ шешім қабылдар кезде де мәселені Қазақстанда немесе басқа елде қарастырып отырғанда,  қымбат уақыттан айырылып қалуың мүмкін.

Сондықтан назар аударуды қажет екі негізгі фактор бар: бағаны белгілеу – баға қаншалықты төмен болса, соғұрлым бәсекелесу мүмкіндігі жоғары болмақ және нарықтағы жаңашылдықтарға қатысты шешім қабылдау мен бейімделу жылдамдығы. Бәсекелес пайда болса, бірден әрекет етуің керек, өйткені ол өзі ресурстары немесе мүмкіндіктері арқылы нарықтағы үлесін жылдам арттырып, сені ығыстырып жіберуі мүмкін. Біздің стартаптарымыз осыны әрдайым есте ұстауы тиіс. Соған сәйкес, Қытайда компания ашу үшін нарықтағы жағдайға сай тез әрекет ететін жергілікті командаң болуы қажет.

Қытай венчурлық нарығында қандай стартап түрлеріне сұраныс жоғары?

– Венчурлық есептер статистикасына қарасақ, бұрын FinTech және E-commerce бағыттары өте танымал болған. Электрондық коммерция тұрғысынан Қытайға тең келетін ел жоқ деуге болады. Бірақ қазір бұл секторлар құлдырау кезеңіне өтті. Олар цифрландыруға арналған өте мықты база жасап алды, бәрі цифрланып кеткен.

Енді DeepTech бағыттарына сұраныс өсіп келеді. Бұл дегеніміз, жасанды интеллектіге, машиналы оқытуға байланысты барлық сала. Сондай-ақ Smart Industry бағытын айта кету керек, мұнда логистика, көлік, медицина, энергетика сияқты CleanTech салаларының өндірістік процестерін цифрландыруға, автоматтандыруға, ЖИ енгізуге көп көңіл бөлініп отыр.  GreenTech секторлары да өте танымал.

Бұған қоса, робототехника мен чип өндірісіне қатысты барлық бағыт жеке кластер ретінде дамып жатыр. Біз Қытайдың өндірістік робототехниканы енгізу бойынша әлемде бірінші орында екенін білеміз: өндірісте қолданылып жатқан автоматтандырылған жүйелердің 46%-ы Қытайда орналасқан. Сол себепті, робототехника, гуманоидты роботтар, «робот-иттер» нарығы қарқынды өсіп, үлкен серпіліске ие болып жатыр.

Мысалы, робототехника секторының инвестициялары 2025 жылдың І жартыжылдығында ғана 2024 жылғы осы саладағы жылдық инвестиция көлемінен асып түсті. Бұл жерде тек робототехниканың бір секторына ғана 2025 жылдың алты айында құйылған шамамен 3 млрд доллар инвестиция туралы айтып отырмыз.

Тағы бір мысал келтірейін. Хаб ашылған кезде Қазақстаннан төрт стартап және Өзбекстаннан төрт стартап World Artificial Intelligence Conference (WAIC) конференциясында өз жобаларын ұсынды. Бұл – өңірдегі ғана емес, жаһандық деңгейдегі ең ірі форумдардың бірі деуге болады, онда ЖИ-ге байланысты барлық шешім ұсынылды. Сонша қалың көпшіліктің назары робототехника саласы ауды, өйткені онда жасанды интеллектінің жұмыс кезінде қалай қолданылғанын, ЖИ-софттың хардпен, яғни роботтармен қалай біріктірілгенін визуалды түрде көру мүмкіндігі болды.

Бүтін бір қабат WAIC кезінде мегатанымалдыққа ие болған robotics бағытына ғана арналды. Өткен жылы дәл сол конференцияға robotics бағытын таныстырған небәрі 18 компания қатысса, биыл олардың саны 80-ге жетіпті. Өткен жылы 80 робот көрсетілсе, биыл 150 робот ұсынылды. Яғни, небәрі бір жылдың ішінде бұл сектордың қаншалықты қарқынды өскенін көріп отырмыз.

Бұл – қытайлық инвесторлар, кәсіпкерлер үшін өте қызықты тақырыптар, олар дәл осындай бағыттарды көргісі келеді.

Бұл жағдайда біздің стартаптарымыз, компанияларымыз не ұсына алады? Бізде робототехника саласы онша дамымаған ғой.

– Робототехникада солай, Қытаймен тікелей бәсекелесудің еш мәні де жоқ. Дегенмен бізде, мысалы, мықты софт-әзірлеушілер бар. Мәселен, Қытайда өндірілген хардқа жергілікті өндірістегі софтты қоссақ және сол роботтарды жаңа use-кейстерде қолдансақ, бұл Қытайда енді танылып жатқан тауаша (ниша) болмақ. Өйткені роботты жасауын жасайсыз, ол сөйлеп, тіпті қарапайым нәрселерді орындай алуы мүмкін. Ал бірақ белгілі бір салада, мысалы, майнингте қолдану үшін оны оқытып-үйретіп, алгоритмдерін жазу қажет. Міне, осындай тауашалар – ашық.

Robotics тұрақты дамып келе жатқан нарық болғанымен, онда біздің мамандарымыз бен талантты азаматтарымыз өз қабілетін көрсете алатын бос орындар да бар. Жалпы, басқа салаларда да солай ғой. Біз жалпы көріністі көргенімізбен, қашанда саланың «әлсіз тұсы» саналатын бір тауашасы болады, міне, дәл сондай тауашаларға ұмтылу керек.

Жалпы, Қытай нарығына шығу стратегиясы басқа елдерге қолданылатын стратегиядан өзгеше болады. Біріншіден, нарық жеткілікті деңгейде бәсекеге толы, екіншіден, онда нарықтың үлкен үлесін иемденіп отырған ірі техноалыптар бар, ал олармен бәсекелесу өте қиын. Сондықтан біздің компанияларымызға ол жаққа өз брендімен кіріп, оны ілгерілету оңайға тимейді. Ал егер олар Қытайдағы осы индустрияда жұмыс істейтін, мәселен, қазақстандықтарға ұқсас шешімдер жасайтын компаниялармен стратегиялық серіктестік құра білсе, онда ол жерден ниша тауып, соны толтыруға болады. Бұл стратегия нәтижелі болатыны анық.

Өз бетіңше шығып, маркетингке орасан қаржы жұмсап, қытай компанияларымен тікелей бәсекеге түскенше, олармен кооперация орнатқан дұрыс. Сол ынтымақтастық аясында олар өздері толтыра алмайтын, бірақ біздің стартаптарымыз мықты саналатын нишаларды тауып алу қажет. Біз стартаптарымызға дәл осы нәрсені кеңес етіп келеміз. Мұның бәрі нарықты және бәсекелестерді мұқият сараптауды талап етеді.

Khan Tengri Innovation Hub қазір қандай кезеңде тұр? Өйткені бірнеше апта бұрын ғана іске қосылды. Хаб өз мақсаттарына жету үшін алдағы кезеңде қандай іс-шараларды жоспарлап отырғанын толығырақ айтып берсеңіз.

– Khan Tengri Innovation Hub-ты ресми түрде 26 шілдеде аштық, кеңсеміз Zhangjiang ғылыми-технологиялық паркінде орналасады. Қазір операциялық мәселелерді аяқтап қалдық, жақын арада белсенді түрде операциялық қызметке кірісеміз.

Биылғы мақсаттарымыз айқын: біріншіден, Қытай нарығына өз аймағымыз туралы айту. Қазақстан Қытаймен шектесетін ел болса да, еліміз бен өңіріміз туралы білетіндер өте аз. Сондықтан алғашқы міндетіміз – инновация, стартап және венчурлық инвестиция экожүйесінің ойыншыларына өз өңіріміз, оның елдік мүмкіндіктері, таланттары, стартаптары және т.б. туралы жеткізе айтып беру. Яғни, Қытайда жұртшылық біз туралы айтып, Орталық Еуразия стартаптары мен IT-компанияларының Қытай нарығына шығуына көмектесетін хаб бар екенін білуі үшін өңіріміздің visibility деңгейін барынша арттырсақ дейміз.

Стартаптарымыздың visibility деңгейін арттыру үшін оларды түрлі конференцияға, форумдарға, стартап-питчтерге, инновациялық экожүйенің негізгі ойыншылары көбірек жиналатын нақты іс-шараларға қатыстыруды жоспарлап отырмыз. Олар жақында ғана өзіміз қатысып келген WAIC секілді форумдар болуы мүмкін. Қазіргі кезде қыркүйектің соңында өтетін STron Shanghai 2025 атты екінші ірі іс-шараға дайындалып жатырмыз.

Екіншіден, биылғы қазан айында резиденттік бағдарламаны (Residency Program) іске қосуды жоспарлап отырмыз. Жақын арада Astana Hub және IT Park Uzbekistan-мен бірлесіп, осы бағдарламаға қатысатын стартаптарды іріктеу жұмыстары басталады.

Жалпы, стартаптарда туындауы мүмкін әлеуетті қажеттіліктерді ескере отырып әзірленген бірнеше бағдарлама бар. Біріншісі – мен жоғарыда атап өткен резиденттік бағдарлама. Бұл – ол компанияларға қытай нарығы туралы түсінік алуға, ол нарық шынымен де өздеріне лайық па, расымен де сол нарықта қала ала ма, соны анықтауға көмектесетін акселерацияның жеңілдетілген нұсқасы. Сондай-ақ стартаптар нарықтағы бәсекелестерін зерттеу мүмкіндігіне ие болады. Біз бұл бағдарламаның ұзақтығы екі ай болады деп отырмыз. Сонымен қатар қатысушылар осындай мәселелерге алаңдамас үшін co-working және co-living facilities ұсынылады, ал олар өздерінің алғашқы серіктестерін, клиенттерін табуға және Қытайдың венчурлық капиталистерімен байланыс орнатуға шоғырлана алады.

Қалған төрт бағдарлама тереңдетіліп әзірленген. Әрқайсы стартаптарды пысықтауда өткізу мерзімі мен тереңдігі жағынан ерекшеленеді. Акселерациялық бағдарламалар бойынша стратегиялық серіктесіміз – қытайлық XNode акселераторы. Шанхай муниципалитеті жыл сайын Қытайдың жоғары сапалы акселераторларының тізімін жариялайды. Серіктесті таңдау барысында біз 2024 жылғы жеті акселератордан тұратын тізімге сүйендік. Солардың әрқайсымен дерлік алдын ала жұмыс жүргізіп, нәтижесінде XNode-ты таңдадық, өйткені бұл компания Қытай нарығына кіретін халықаралық компанияларды қолдауға маманданған. Бес бағдарлама XNode-пен бірлесіп бес ай бойы әзірленді.

Екінші бағдарлама – China Market Study – бір айлық, аралас пішінді (екі апта онлайн және екі апта офлайн). Ол Қытай туралы аз білетін, бірақ осы нарыққа талдау жүргізіп, зерттегісі келетіндерге арналған. Біз бұл бағдарламаны Қытайдың өзіне лайықты нарық екенін анықтағысы келетіндерге ұсынамыз.

Тағы бір бағдарлама – China Launchpad – нарықпен бұрын байланыс орнатқан және алғашқы сынақтарды өткізу үшін бағдарламаға қатысатындарға арналған. Біз China Launchpad аясында әлеуетті серіктестермен белгілі бір меморандумдар жасалып, венчурлық қорлармен келісімдерге қол жеткізіледі деп күтеміз. Бұл – нарықты «сезіну», сынап көріп, қажет болса product-market fit жасау: өнімді қалай өзгертуге болатынын түсіну, клиенттердің талаптарын нақтылау және нарықтан кері байланыс алу үшін екі апта онлайн және жеті апта офлайн болатын анағұрлым терең бағдарлама.

China Market Entry Bootcamp – Қытайды өз нарығы деп шешкендерге арналған бағдарлама. Бұл стартаптар мұнда бұрын да келіп, тестілеу өткізген және қытай нарығына байыппен көңіл қойған. Бұл – алты айлық офлайн-бағдарлама. Мұнда толыққанды өмір сүруге, компаниялармен кездесуге және бизнесті дамытуға мүмкіндік бар. Айта кетерлігі, осы бағдарламалардың барлығы алдымен стартаптың жобасы мен өнімін зерттеуге бағытталған. Сол себепті, осы бағдарламалар барысында сол стартаптарға релевантты компаниялармен кездесулер ұйымдастыруға тырысамыз. Мысалы, егер VC болса, онда сол салаға инвестиция салатындарына жолықтыру дегендей. Бұл – анағұрлым жекелей, нүктелі, менторлық тәсіл. Стартап клиентпен кездесіп, кері байланыс алады, одан ары қарай біз қытайлық клиенттің немесе инвестордың менталитетін ескере отырып, енді қандай қадамдар жасау керек екенін түсінуге көмектесеміз.

Бесінші бағдарлама – China IT Outsourcing Acceleration – бұл IT Park Uzbekistan-ның өтініші бойынша әзірленді. Ол қытайлық технокомпанияларға аутсорсинг ретінде өз IT-қызметтерін ұсынғысы келетін стартаптар немесе IT-компаниялар үшін қолайлы. IT-аутсорсинг әртүрлі бағытты: бағдарламалау, деректер аналитикасы, data labeling және тағы басқаларын қамтуы мүмкін. Бағдарлама стартаптар мен IT-компанияларға Қытайда олардың IT-аутсорсинг қызметтерін пайдаланатын клиенттер табуына көмектесу үшін әзірленген.

Residency Program аясында стартаптар шығынының едәуір бөлігін Astana Hub және IT Park Uzbekistan өтейді. Стартаптар да өз тарапынан белгілі бір N сома енгізіп, қарапайым тілмен айтқанда, өздерінің адалдығын және қаражат салып, бағдарламаларға қатысуға дайын екенін растауы тиіс. Мұнда бізге қытай үкіметі тарапынан да қолдау көрсетілетінін атап өткен жөн. Мысалы, бізге кеңсе жалдау белгілі бір N жеңілдікпен ұсынылды. Жақында, Қазақстан мен Өзбекстаннан келген сегіз стартап WAIC-қа қатысқанда, Шанхай үкіметі барлық стартапымызды конференция өтіп жатқан мерзім аралығында тегін жатын орынмен қамтамасыз етті. Біз шығындарды азайту үшін түрлі грантқа, субсидияларға өтініш беріп, мемлекет ұсынатын мүмкіндіктерді барынша пайдаланатын боламыз.

Акселерациялық бағдарламаларға бүкіл Орталық Еуразия өңірінің (Кавказ, Орталық Азия, Моңғолия) стартаптары қатыса ала ма, әлде тек Қазақстан мен Өзбекстаннан қатыса ма?

– Негізінен, бұл бағдарламалар бүкіл өңір үшін ашық болады. Қазіргі уақытта біз екі елмен – Қазақстанмен және Өзбекстанмен, нақтырақ айтсақ, Astana Hub-пен және IT Park Uzbekistan-мен серіктестік орнаттық. Олар өз стартаптарын, яғни осы елдерден шыққан қатысушыларды қолдайды. Егер Орталық Еуразияның кез келген басқа елі немесе стартапы осы бағдарламаларға қосылуға ниет білдірсе, біз ынтымақтастыққа әрдайым ашықпыз. Стартаптар бағдарламаларға өз мемлекеттерінің қолдауы арқылы немесе ақылы негізде жеке қосыла алады. Өйткені қаржылық тұрғыдан өзін қамтамасыз ете алатын, кіріс түсіп тұратын стартаптар да бар.

Біз Орталық Азияның екі елінен бастадық, бірақ біртіндеп, операциялық қызметіміздің кеңеюіне қарай Орталық Еуразияның Қырғызстан, Тәжікстан, Әзербайжан, Армения, Грузия, Моңғолия, тіпті Түркия сынды басқа елдерін де қамтуды жоспарлап отырмыз.

Тағы бір айта кетерлігі, Қытайда R&D бағытына (зерттеу және әзірлеу – ред.) зор қолдау көрсетіліп жатқаны байқалады. Мысалы, 2024 жылы бүкіл ел бойынша R&D-ға 500 млрд АҚШ долларынан астам қаржы бөлінді – бұл орасан зор қаржы. Және біздің фаундерлеріміз (стартап негізін қалаушылар – ред.) мен идеясы бар таланттар үшін ғылыми парктер бағдарламаларына қатысу, іріктеуден өту және Қытайда сол елдің ерекшелігін ескере отырып өз өнімін жасап, бірден ҚХР нарығына бейімдеу мүмкіндігі бар. Бұл ретте тек академиялық қолдау ғана емес, инфрақұрылымдық қолдау да алуға болады: Қытайда прототип жасап, серіктестер табуға, яғни өнімді сол жақта нөлден бастап құруға мүмкіндік бар. Біз мұндай мүмкіндікті келер жылы ұсынатын боламыз.

При работе с материалами Центра деловой информации Kapital.kz разрешено использование лишь 30% текста с обязательной гиперссылкой на источник. При использовании полного материала необходимо разрешение редакции.

Вам может быть интересно

    Читайте Kapital.kz в

    TelegramInstagramFacebook
    telegram