Мұнай сервисі қызметтерінің экспортына қалай дайындалу керек
Қазақстандық мұнай өндіруші компаниялар халықаралық нарыққа шыға алады ма және бұл үшін қандай тәжірибе қажет?
Бірқатар қазақстандық мұнай сервистік компаниясы қызмет аумағын кеңейтуге ниетті. Тауар мен қызметті халықаралық нарыққа шығару оңай емес екені белгілі. Міндет күрделенеді, шығын мен тәуекел деңгейі артып, бәсекелестік күшейеді.
Дегенмен алдағы жылдары тауарлар мен қызметтерді экспорттайтын компаниялар жылдам өсіп кетеді деп болжанып отыр. Бұған әлемдік экономиканың біртіндеп өсуі, шикізат нарықтарындағы бағаның тұрақтануы және мемлекеттің экспорттаушы компанияларды қолдауы ықпал етеді. Қазақстандық мұнай сервистік компаниялар халықаралық нарыққа шыға ала ма және ол үшін қандай тәжірибе қажет?
Қазақстанның «Energy System Services» компаниясы – нарықтағы позициясын нығайтумен қатар, халықаралық деңгейге шығуға және өнеркәсіп алыптары талаптарына сай келетін қызметтер көрсетуге дайын компаниялардың бірі. Компания 2003 жылдан бері жұмыс істеп келеді. Ол электр жабдықтарын жеткізу және қызмет көрсетумен айналысады.
«Барлығы 18 жыл бұрын дизель жабдықтарына, оның ішінде дизель генераторларына қызмет көрсетуден басталды. Бүгінде, 10 жылдан астам уақыт өтсе де әлі сол типтегі машиналарға қызмет көрсетіп келеміз, бірақ қазір қосалқы станцияларды салу және жоғары вольтты желілер орнату бойынша басқа да жұмыстармен айналысамыз. Оң пікірлердің және жабдыққа техникалық қызмет көрсету бойынша тамаша нәтижелері бар купедегі сәтті жобалардың арқасында газ турбиналық қондырғыларды күрделі жөндеуге қатысуға ұсынылдық. Соның арқасында қазіргі уақытта шетелдік компаниялармен жұмыс тәжірибеміз мол», – дейді «Energy System Services» ЖШС әкімшілік мәселелер жөніндегі директорының орынбасары Айбол Рамазанов.
Компанияның серіктестері – General Electric, Brush, TE Connectivity, HILTI және басқа да әлемнің энергетикалық брендтері. Мұндай ынтымақтастық тұрақты өсуді талап етеді, сондықтан қызметкерлер үнемі білім алып, ал кәсіпорынның өзі көрсетілетін қызметтер тізбесін кеңейту және тапсырыс көлемін ұлғайту бойынша жұмыс атқарады. Айбол Рамазанов «Теңізшевройл» компаниясымен ынтымақтастық компания жұмысындағы маңызды кезеңге айналғанын айтып өтті.
«Energy System Services» ЖШС компаниясы Теңізде 2010 жылдан бастап жұмыс істеп келеді. ТШО-мен серіктестік қатынастар және оған қызмет көрсету біздің компанияның үлкен қызығушылығын тудырады. Бұл компаниямен жұмыс атқару оңай емес. Лайық қызмет жеткізушісі болу үшін жоғары талаптарға сай болу қажет. Біз бұл қойылған талаптарды 10 жылдан астам уақыт бойы ұстап келе жатқанымызды қуана мәлімдейміз», – дейді Айбол Рамазанов.
Оның айтуынша, ТШО құрылыс және тексеру сапасының халықаралық стандарттарын қолданады.
«Практикамыз «Теңізшевройл» компаниясының халықаралық стандарттардың жұмыс тәжірибесін ұсына алатын тамаша серіктес екенін көрсетті. Қызмет көрсетуші тарап әрдайым ISO сапасының ең жоғары стандарттарына сай келуге және қауіпсіздік техникасы мәселелерінде бұрын-соңды болмаған тәртіпті сақтауы міндетті», – деді Айбол Рамазанов.
Қазіргі уақытта «Energy System Services» компаниясы Теңіз кен орны мен компанияның өзі орналасқан Қарағандыда құрылыс және ТҚ мәселелерінде позицияларды күшейтуге мән береді. Бірақ алған тәжірибесінің арқасында болашақта басқа елдердің нарығына шығуға ниетті.
«Біздің бірінші мақсатымыз – ұлттық деңгейде, ал одан әрі халықаралық аренада қызмет көрсету. Осы мақсатқа қол жеткізудегі басты артықшылығымыз – командамыз. Біздің командамыз мықты, олар да әр жоба сайын дамып, сәйкесінше кәсіби және жеке тұлға ретінде өсуді қалайды. Олар – өз ісінің нағыз шебері, олар он шақты күрделі жөндеуге қатысқан және бірнеше қосалқы станция салып, жоғары вольтті мыңдаған тірек орнатты», – дейді Айбол Рамазанов.
Ол ТШО жобаларына қатысу шекарасын кеңейтуге ниетті жандар үшін жақсы тәжірибе деп санайды. Бұл пікірмен «Tesla-Tan» компаниясының бас директоры Әлішер Уәлиханов та келіседі. Бұл компанияның құрылымында халықаралық нарықтарда ілгерілеуге жауапты жеке бөлімше құрылып жатыр. «Tesla-Tan» – біраз уақыттан бері ТШО-ның жеткізушісі және оның барлық қажет сертификаты мен лицензиясы бар.
«Құжаттар ең әуелі ТШО-ның бизнес-серіктесі болуды жоспарлап отырған компанияларға қажет екенін түсіну қажет. Бұл компанияңыздың сенімділігін растайды. Қазақстанда да, шетелде де көптеген тауар мен қызметке тапсырыс берушілердің талабы ұқсас», – деді Әлішер Уәлиханов.
«Теңізшевройлдың» негізгі қызметі – шикі мұнай, газ және күкірт өндіру және өткізу. «Делойт» компаниясының «Қазақстанның мұнай сервистік нарығына шолуында» 2020 жыл қорытындысы бойынша Қазақстандағы мұнай сервистік қызметтердің ең ірі тапсырыс берушісі ТШО болғаны айтылған. ТШО үлесіне нарық көлемінің 72%-і тиесілі, оның ішінде құрылыс-монтаждау жұмыстарын, жобалау мен инжинирингті қаржыландырудың 85%-тен астамы, техникалық қызмет көрсету мен жөндеуді қаржыландырудың 56%-і, геологиялық барлау мен геофизиканы қаржыландырудың 45%-і және бұрғылау жұмыстарын қаржыландырудың 20%-і тиесілі. Одан әрі «Қарашығанақ Петролиум Оперейтинг» (КПО) – нарықтың 8%-і, «Норт Каспиан Оперейтинг Компани» (НКОК) – нарықтың 7%-і, «Маңғыстаумұнайгаз» – шамамен 3,5%. Қалған тапсырыс берушілерге жалпы нарықтың шамамен 10%-і тиесілі.
ТШО-дағылар отандық компаниялардың халықаралық нарықтарда бәсекелесуге мүмкіндігі бар екеніне сенімді. Бұл үшін жеткізушілер қауіпсіздік пен сапаның жалпы қабылданған стандарттарына сай келуі, өз өнімдерін үздіксіз өндіруді және жеткізуді жолға қоюы, шығынды басқару дағдысын жақсартуы және инновациялық бизнес-шешімдер қабылдауы керек. Бұл – барлық басқа нарықта бағаланатын қасиеттер. Сонымен қатар, ТШО Еуропалық қайта құру және даму банкімен бірлесіп жеткізушілерді дамыту бағдарламасын іске қосты. Бағдарлама аясында қазақстандық компаниялар шетел эксперттерінен кеңес ала алды.
Қиын-қыстау 2020 жылы Kapital.kz тілшісіне берген сұхбатында Қазақстанның мұнай сервистік компаниялар одағы төралқасының төрағасы Рашид Жақсылықов осынау күрделі кезеңде ТШО мұнай сервисі қызметкерлеріне нақты қолдау көрсеткенін, 2020 жылғы 1 қыркүйекке дейін барлық жұмысшыға жалақы төлегенін айтып өтті. Сол кезде ол қызметтерді экспорттау мүмкіндіктеріне де тоқталды. Рашид Жақсылықовтың ақпараты бойынша, қазақстандықтар Ресей, Түркіменстан, Сауд Арабиясы және БАӘ кәсіпорындарында жұмыс істеген.
Қызметтермен қоса, қазақстандық компаниялар дайын өнім шығаруды және оны басқа елдерге экспорттауды жолға қоя алады. Бұл үшін мемлекет тарапынан қолдау көрсету жөнінде бірқатар шара көзделген, бұл – экспорттық (экспорт алдындағы) келісімдерді несиелеу, келісімдерді сақтандыру, шығынның белгілі бір бөлігін өтеу.
При работе с материалами Центра деловой информации Kapital.kz разрешено использование лишь 30% текста с обязательной гиперссылкой на источник. При использовании полного материала необходимо разрешение редакции.